Samenvatting op hoofdlijnen

Gerealiseerde doelstellingen
In de begroting 2020 zijn de doelstellingen en bijbehorende actiepunten opgenomen. Uit onderstaand overzicht kunnen wij concluderen dat het grootste deel (ruim 86%) hiervan in 2020 is afgewerkt of volgens planning loopt.
Een aantal actiepunten is rood of blauw (14%) en loopt dus niet volgens planning of is nog niet gestart. Per subthema worden deze actiepunten verderop in deze jaarrekening nader toegelicht.  

Het gerealiseerd resultaat
Hieronder zijn de lasten en baten per thema, algemene dekkingsmiddelen, overhead en overige baten en lasten weergegeven.
Hieruit blijkt dat:

1. het saldo van baten en lasten afgerond € 2.770.394 positief bedraagt. Dit is het resultaat van de vier thema’s, algemene dekkingsmiddelen, overhead en overige baten en lasten.
2. het gerealiseerd resultaat afgerond € 1.295.755 positief bedraagt. Dit is het uiteindelijke resultaat dat is ontstaan na verwerking van de mutaties in de reserves.

 
Resultaat op hoofdlijnen
Om u snel een indruk te geven van het rekeningresultaat noemen wij hieronder de grotere afwijkingen ten opzichte van de raming in de BERAP 2020-II. Wij zeggen met nadruk de grotere afwijkingen, omdat het saldo van deze verschillen geen exacte verklaring geeft van het rekeningresultaat van afgerond € 1.296.000.

In het onderdeel ‘jaarrekening’ is in de ‘toelichting op het overzicht van baten en lasten’, op het niveau van taakveld, een toelichting gegeven op alle verschillen groter dan
€ 25.000. Deze toelichtingen samen geven de verklaring voor het rekeningresultaat van
€ 1.296.000. Hieronder worden de verschillen ten opzichte van de 2 ^e bestuursrapportage van meer dan € 100.000 verklaard.

Verwacht rekeningresultaat
Ten opzichte van verwachte rekeningresultaat ad € 258.000, zoals gepresenteerd in de 2 ^e bestuursrapportage 2020, is een voordeel behaald van € 1.038.000. Het uiteindelijk resultaat is € 1.296.000.

Invloed van Covid-19 op het financieel resultaat
De uitbraak van Covid-19 raakt veel beleidsterreinen van onze organisatie. Covid-19  heeft betrekking op de gehele organisatie. Op veel thema's en taakvelden zie je dan ook voor- en nadelen ontstaan door extra kosten en compensatie uitkeringen. De grotere voordelen zijn in de toelichting hierna  beschreven. Deze voordelen ontstaan doordat de verwachte kosten nog niet (volledig) zijn gemaakt. Wij doen dan ook het voorstel om een bedrag van € 546.000 van het rekeningresultaat af te zonderen voor de te verwachten financiële gevolgen van Covid-19 in de komende jaren.

Afschrijving
Voordeel € 393.000
Het voordeel op de afschrijving komt doordat niet alle voorgenomen investeringen in het jaar worden gerealiseerd. Hierdoor vallen er geraamde afschrijvingslasten vrij (onderuitputting).

Rente en dividend
Voordeel € 214.000
Als gevolg van de lage rente op de kapitaalmarkt en de negatieve rente op de geldmarkt is de werkelijk betaalde rente lager dan begroot. De situatie op de kapitaalmarkt en geldmarkt hebben echter een negatief effect op de resultaten van de banken. Hierdoor is het resultaat van de Bank Nederlandse Gemeenten lager en daarmee ook de dividend uitkering aan gemeenten.

Algemene uitkering
Voordeel € 465.000
Het voordeel ontstaat door verrekeningen met voorgaande jaren, de ontvangen middelen Covid-19 compensatie uit de decembercirculaire 2020 en een voordelige aanpassing van de verdeelmaatstaven.

Belastingen (gemeentelijke belastingen en omzetbelasting)
Voordeel € 544.000
Als gevolg van areaal uitbreiding en stijging van de WOZ-waarden van de woningen is de OZB opbrengst hoger dan geraamd. Het grootste voordeel is echter ontstaan op de toeristenbelasting. Door de uitbraak van Covid-19 begin 2020 is de toeristensector abrupt tot stilstand gekomen. Het aantal overnachtingen daalde dramatisch. De te verwachten opbrengst van de toeristenbelasting is dan ook naar beneden bijgesteld. Later in het jaar was het reizen weer mogelijk. Veel Nederlanders besloten echter om de vakantie in eigen land door te brengen. Hierdoor waren de campings in de zomerperiode vrijwel volledig bezet en is er nog een groot deel van de verloren omzet van het begin van het jaar weer goed gemaakt. De werkelijke opbrengst is hierdoor uiteindelijk niet veel lager dan het oorspronkelijk geraamd bedrag.
Er is nog een aanvullende aangifte gedaan voor de omzetbelasting over de jaren 2015 tot en met 2019. Lange tijd heeft de belastingdienst vast gehouden aan een beperkte teruggave van omzetbelasting op de kosten van re-integratie. De Hoge Raad heeft echter een ruimere uitleg gegeven aan het recht op compensatie. Hierdoor kan er in meer gevallen btw worden teruggevraagd dan in eerste instantie door de belastingdienst werd geaccepteerd. Hiervoor is in 2020 over de jaren 2015 tot en met 2019 nog een aanvullende aangifte ingediend.

Juridische dienstverlening
Nadeel € 125.000
Voor een aantal zaken bleek specialistische kennis noodzakelijk. De juridische kennis voor deze specifieke zaken is extern ingehuurd.

Grondverkopen buiten het grondbedrijf
Voordeel € 260.000
Jaarlijks worden er gronden verkocht buiten de in het grondbedrijf opgenomen bestemmingsplannen. Het gaat dan vaak om ‘losse’ kavels die verspreid in de gemeente liggen en de verkoop van zogenaamd snippergroen. In 2020 komt de belangrijkste opbrengst uit de verkoop van gronden binnen het project van de oude melkfabriek in Exloo.

Hart van Exloo
Nadeel € 215.000
Het nadeel van € 215.000 komt grotendeels door de afwaardering van grond  naar marktwaarde (€ 160.000). Deze afwaardering was noodzakelijk in verband met de verkoop en herinrichting van de Zuiderhoofdstraat 4 (in de volksmond pand Smeman genoemd) in Exloo. Het overige nadeel komt door meerkosten aanschaf pand, sloopkosten en architect kosten.

Sportaccommodaties
Nadeel € 160.000
Als gevolg van Covid-19 zijn er extra schoonmaakkosten gemaakt en hebben de beheerders van de sportkantines compensatie ontvangen voor omzetverlies. Naast
Covid-19 waren er meerkosten voor het onderhoud van de sportvelden. Deze komen vooral voort uit het beregenen van de velden en herstelmaatregelen aan de velden door de droge zomer.
In 2020 is bij enkele gebouwen het onderhoudsbudget overschreden. Om o.a. aan wet- en regelgeving te voldoen moest onderhoud worden uitgevoerd. In enkele andere gevallen betrof het een calamiteit.

Activering en re-integratie
Voordeel € 172.000
Het voordeel ontstaat door een overschot op het re-integratiebudget. Door Covid-19 zijn er minder re-integratietrajecten ingezet.

Voorziening overschrijdingsregeling bijzonder onderwijs
Voordeel € 173.000
De uitkomst als gevolg van juridische procedures met betrekking tot de vaststelling van de afrekening over de periode 2001-2005 is lange tijd onzeker geweest. Vanwege deze onzekerheid is er een voorziening van € 173.040 gevormd om eventuele negatieve gevolgen op te kunnen vangen. Met de uitspraak van de Raad van State op 24-06-2020 is aan deze onzekerheid een einde gekomen. De uitspraak heeft geen nadelige financiële gevolgen gehad voor de gemeente. De opgebouwde voorziening van € 173.040 kan daarmee vrijvallen.

Jeugdhulp
Nadeel € 874.000
De kosten voor de jeugdhulp zijn opnieuw gestegen. Uit de eerste analyse blijkt dat de kostenstijging van de jeugdhulp is ontstaan doordat de doelgroep jeugdigen met een beschermingsmaatregel en jeugdhulp 21% groter is geworden ten opzichte van 2018 (in 2019 was dit zelfs 25% t.o.v. 2018). Dit is de doelgroep met de duurste vormen van zorg en het lastigste om op te sturen, omdat de verwijzingen door een gecertificeerde instelling worden afgegeven. 39% van deze doelgroep betreft jeugdigen met een voogdij maatregel. Het woonplaatsbeginsel zorgt bij deze doelgroep voor een andere financieringssystematiek waardoor niet de woonplaats van de ouders, maar de feitelijke verblijfplaats van de jeugdige bepaalt welke gemeente financiert. Borger-Odoorn financiert in dit geval deze zorgtrajecten.
Om gecompenseerd te worden voor deze kosten hebben we een aanvullende uitkering voor voogdij/18+ aangevraagd en een bedrag van € 735.301 toegewezen gekregen. In BERAP 2020-II hebben we hiervan € 200.000 toegevoegd aan het budget. Het restant is toegevoegd aan de NUW reserve voor 2021. Aangezien er voordelen zijn op andere onderdelen in het Sociaal Domein (zoals WSW en re-integratie) hebben we het restant in de NUW reserve gelaten en gereserveerd voor 2021. Zodoende hebben we voor 2021 extra budget om deze kosten op te vangen.
Daarnaast constateren we dat het aantal jeugdigen met jeugdzorg niet is toegenomen en dat de PGB's verder zijn afgenomen. Hierdoor is een voordeel ontstaan op het budget voor de PGB's.

Wmo
Nadeel € 470.000
Er zijn nadelen op de woonvoorzieningen, vervoersvoorzieningen, rolstoelvoorzieningen en overige kosten. De overschrijdingen op de woon-, vervoers-, en rolstoelvoorzieningen zijn ontstaan door een achterstand in facturatie van een aantal aanbieders in 2020 en enkele dure maatwerkvoorzieningen. De overschrijding op overige kosten is ontstaan door enkele specifieke casussen, terwijl hier onvoldoende dekking voor was.
Ook is er een overschrijding op de kosten van huishoudelijke hulp. Dit wordt veroorzaakt door de invoering van het abonnementstarief en een toenemend aantal cliënten. De invoering van het abonnementstarief zorgt wel voor een hogere opbrengst uit eigen bijdragen van het CAK.
Verder is er een voordeel op Wmo Begeleiding. Dit komt door een forse afname van de PGB kosten.

Inkomensregelingen
Voordeel € 203.000
De kosten op het gebied van inkomensvoorzieningen zijn lager uitgevallen dan begroot. Dit komt doordat de definitieve BUIG uitkering fors is verhoogd en bij ons de kosten voor bijstand niet zijn toegenomen. De BUIG uitkering is hoger uitgevallen vanwege opgenomen Covid-19 compensatie en additionele conjuncturele effecten.

Wet Sociale Werkvoorziening (WSW)
Voordeel € 528.000
De voordelen ontstaan door overschotten op de jaarrekeningen van de werkvoorzieningsschappen Emco en Wedeka. Uit de jaarrekeningen blijkt dat we het grootste deel van de overschotten terug ontvangen. De Covid-19 compensatie die de WSW bedrijven hebben ontvangen heeft hierin een grote rol gespeeld.